Dit heb je gemist tijdens de ‘Netwerkdag digitalisering in het onderwijs’
Op 10 september 2021 vond de eerste netwerkdag van Kennisnet plaats. Het thema? Digitalisering in onderwijs. Wikiwijs was ook dit jaar aanwezig om het belang van open digitaal lesmateriaal te vertegenwoordigen.
We gaven 3 sessies op de netwerkdag van Kennisnet, met de volgende onderwerpen:
- Open lesmateriaal inzetten in de les.
- Ontwikkel open lesmateriaal met kwaliteit.
- Auteursrecht en de kansen van open licenties.
Kon je er niet bij zijn? Hieronder staat elke sessie samengevat. Bovendien verwijzen we je naar content gerelateerd aan het besproken onderwerp en krijg je de link waarmee je de presentatie kunt terugkijken.
Open lesmateriaal inzetten in de les
Tijdens deze sessie bespraken we hoe je een leerlijn verrijkt met Wikiwijs-arrangementen en waar je op moet letten als je dat doet.
Kun je bijvoorbeeld zomaar een YouTube Video embedden of krijg je dan te maken met privacygerelateerde kwesties? Daar lees je meer over in het artikel over AVG en tracking cookies van YouTube.
Ten slotte bediscussieerden we de hoofdlijnen van het onderzoek ‘Open leermiddelen in het vo en mbo – Het gebruikersperspectief op huidig en toekomstig gebruik’.
De volledige presentaties terugkijken?
Ontwikkel open lesmateriaal met kwaliteit
Wanneer heb je te maken met kwalitatief open lesmateriaal? Kort antwoord: als het lesmateriaal is dat het leren bevordert. Tijdens de sessie gingen we hier dieper op in.
We vroegen ons bijvoorbeeld af welke factoren de kwaliteit van het lesmateriaal beïnvloeden. De leerstof, didactiek en presentatie bleken het belangrijkst te zijn.
Deelnemers aan deze sessie maakten kennis met het ADDIE-model. Dat is een ontwikkelproces dat je helpt om kwalitatief lesmateriaal ontwerpen. De afkorting staat voor Analyse, Design, Develop, Implement en Evaluate.
De laatste stap van het ADDIE-model is het belangrijkst: test het materiaal tussentijds op kwaliteit bij collega’s en schakel leerlingen in bij een evaluatie. Deze ervaringen gebruik je vervolgens om het lesmateriaal verder te ontwikkelen.
Een ander instrument dat ter sprake kwam en je kan helpen om kwalitatief lesmateriaal te maken is MILK-light; ontwikkeld door het Leermiddelen Adviescentrum (CLU). Daarmee beoordeel je zelf de kwaliteit van leermaterialen op basis van kwaliteitscriteria.
Meer weten? Bekijk de presentatie ‘Ontwikkel open lesmateriaal met kwaliteit.’
Auteursrecht en de kansen van open licenties
Wat zegt de wet over auteursrecht? En hoe houd je rekening met deze regelgeving als je open lesmateriaal ontwikkelt? Tijdens de laatste sessie bespraken we hoe je om kunt gaan met auteursrecht, zonder de regelgeving te overtreden.
Op elke intellectuele creatie rust auteursrecht. Voorbeelden van zo’n creatie zijn foto’s, films, boeken en schilderijen. Het auteursrecht is een tijdelijke bescherming die makers exclusieve economische rechten en persoonlijkheidsrechten geeft. Mag je dan niks hergebruiken?
Jawel, je kunt andermans werk gebruiken in je lesmateriaal en tegelijkertijd het auteursrecht dat erop rust respecteren.
Bijvoorbeeld door ernaar te verwijzen, zoals met een link of een embedded video. Je kunt ook gebruik maken van citaatrecht. Dan kun je een korte tekst of een afbeeldingen letterlijk overnemen. Mits het citaat werkelijk iets verduidelijkt en je rekening houdt met de voorwaarden, zoals naamsvermelding en bronvermelding.
Een ander voorbeeld is de onderwijsexceptie. Hierdoor mogen leraren, en anderen die aan onderwijsinstellingen verbonden zijn, gedeelten uit auteursrechtelijk beschermd werk gebruiken. De belangrijkste voorwaarde? Het werk wordt voor onderwijsdoeleinden gebruikt.
Meer weten? Bekijk de presentatie ‘Auteursrecht en de kansen van open licenties.’
Meer informatie?
Achtergrondinformatie over de onderwerpen die we tijdens de netwerkdag hebben besproken vind je in dit overzicht met hyperlinks naar handleidingen, tips en verzamelingen van lesmateriaal.